MonolitYeryüzündeki en büyük monolit: Mount Augustus
Monolit, yekpare taş veya kayadan meydana gelen, görünüşte dağ benzeri bir jeolojik veya teknolojik, büyük boyutlu bir kitledir. Sıklıkla çok sert ve katı metamorfik kayadan olan bu kitleleri, genellikle erozyon açığa çıkarmıştır.
İsim Latince monolithus sözcüğünden gelir ki bu da Yunanca μονόλιϑος (monolithos) sözcüğünden gelmektedir; μονόλιϑος sözcüğü ise μόνος yani tek ve λίϑος yani taştan türemiştir. İngilizce ve Türkçe[hstekesme]ye ise Fransızca monolithe sözcüğünden geçmiştir.
Jeolojik MonolitlerBugün yeryüzündeki en büyük üç monolit şunlardır:
Mount Augustus (Augustus Dağı), AvustralyaLa Peña de Bernal, MeksikaStone Mountain (Taş Dağı), Atlanta, Georgia, ABDStone Mountain yani Taş Dağı, ABD
1. Kuzey Amerika
Bottleneck Peak and Moon, Utah, ABDDevils Tower National Monument, Wyoming, ABDEl Capitan, Kaliforniya, ABDEnchanted Rock, Teksas, ABDHaystack Rock, Britanya Kolumbiyası, Kanada
2. AvrupaFrau Holle Stone, AlmanyaHumber Stone, İngiltereKing Arthur[hstekesme]s Stone, İngiltereLogan Stone, İngiltereOdin Stone, Orkney, Birleşik Krallık - 1814 yılında yok edilmiştir.Cebelitarık Kayası (Rock of Gibraltar)
3. Afrika
Ben Amera, MoritanyaBrandberg Mountain, Namibya4. Asya
Savandurga, Hindistan5. Avustralya
Mount Coolum, QueenslandMount Wudinna, Güney Avustralya6. Güney Amerika
Paine Kuleleri, Şili7. Antarktika
Scullin monoliti8. Uluru
Yıllar boyunca Uluru/Ayers Kayası[hstekesme]nın dünyanın en büyük monoliti olduğu yazılmış ve söylenmiştir. Aslında bu iki açıdan da yanlıştır. Zira Uluru bir monolit değildir ve bir monolit olsa bile Mount Augustus ondan yaklaşık 2,5 kat daha büyüktür.
Yapay Monolitler
Monolit, Expo.02 İsviçre
Yekpare taştan meydana gelen abidelere tarihte sıklıkla rastlanır. Bunlar diğer özelliklerine göre farklı isimlerle anılır. Bunun dışında insan eliyle, farklı amaçlar için yapılmış monolitler bulunur. Bazı insan eliyle yapılmış monolitler ve tipler:
Theoderik Mozolesi, RavennaAztek takvimi Güneş TaşıRun taşlarıStellerDikilitaşlarOgham Taşı (Ogham Stone), İrlandaAdem ve Havva Taşları (Adam and Eve Stones), İngiltereMerlin Taşı (Merlin Stone), İngiltere
